Mizaç ,Bir Osmanlı tıbbı ve yiyeceklerini dilini anlayarak şifa bulma yöntemi ;
🍴Kanın tabiatı sıcak ve nemlidir. Genellikle et ve rafadan yumurta yendiğinde hemen oluşur.
🍴Safra, karaciğer tarafından yapılıp öd kesesinde toplanan sıvıdır.
Safranın tabiatı sıcak ve kurudur, sarı renktedir, tatlı ve yağlı yiyecekler yendiğinde oluşur.
🍴Sevda, dalakta oluşur ve kana akar. Tabiatı soğuk ve kurudur, siyah renktedir, tuzlu ve lezzeti keskin yiyecekler (tuzlu, peynir, kuru balık, sarımsak gibi) yendiğinde oluşur.
🍴Balgam ise beyinde yapılanan beyaz bir sıvıdır. Tabiatı soğuk ve nemlidir, beyaz renktedir, nemli ve taze gıdalar (balık, yoğurt, yaş meyveler gibi) yendiğinde oluşur.
Toparlarsak, sıcak ve kuru elementi; safra üretici, sıcak ve yaş elementi; kan üretici, soğuk ve kuru olanı; sevda yapıcı ve soğuk ve yaş olanı; balgam yapıcı olarak adlandırıyoruz.
Sıcak ve Nemli Besinler: (Kan Üretici)
- Yoğurt, tereyağı, taze inek ve koyun sütü
- Ananas, kuru ve taze incir, üzüm, hurma, kaysı, kiraz, armut, tatlı elma, siyah kuru üzüm, kavun, acur, turp, havuç, patates, şalgam
- Buğday ve fasulye çeşitleri
- Karides, tavuk, ciğer, paça, kuzu, hindi, dil
- Badem, fıstık, kavun çekirdeği, susam, üzüm pekmezi, susam yağı, acı badem yağı, tahin, inek yağı, kuyruk yağı
Sıcak ve Kuru Besinler:(Safra Üreteci)
- Eski peynir, patlıcan ve yeşil biber
- Mango, ayva, zeytin ve hindistan cevizi
- Pancar, soğan, sarımsak, arpacık soğanı
- Pancar yaprağı, yarpuz (yabani nane), nane, yeşil soğan, reyhan, tarhun otu, dereotu, çemen otu, ısırgan otu, lahana, tere, roka, maydanoz, rezene, kereviz
- Çavdar, nohut ve pirinç
- Geyik, ördek, bıldırcın, deve, horoz, deve kuşu, serçe, keklik eti ve kebap
- Kaju, acı badem, fıstık, çam fıstığı, kabak çekirdeği, ceviz, fındık
- Kekik, üzerlik, yeşil ve siyah çay, hardal, tarçın, biber, zerdeçal, zencefil, kimyon, kakao, safran, vanilya, çörek otu, tuz, kakule
- Bal, zeytinyağı, kızartma türleri
Soğuk Ve Kuru Besinler: (Sevda Yapıcı)
- Muşmula, erik, ekşi nar, ekşi elma, limon, greyfurt, ağaç kavunu, iğde, ahududu, sarıçalı, alıç
- Ravent (ışkın otu), kişniş
- Darı, kuru bakla, pirinç, arpa, mısır, mercimek
- İnek eti, keçi eti, böbrek, sakatat
- Kenevir, sumak, nişasta ve kahve
- Sirke, kanola, mısır ve bitkisel yağlar
Soğuk ve Nemli Besinler: (Balgam Yapıcı)
- Taze peynir, kaymak, ayran, yoğurt
- Salatalık, kabak türleri, domates, karpuz ve balkabağı
- Çilek, erik, portakal, tatlı nar, zerdali, şeftali, tatlı limon, mandalina, kivi, nar suyu
- Patates, ıspanak, bamya, mantar, marul, yeşil fasulye, beyaz hindiba ve semizotu, taze bakla ve bezelye
- Balık çeşitleri ve koyun beyni.
- Kabak çekirdeği, haşhaş, karpuz çekirdeği ve gülsuyu
Eski tıbba göre insanlar genellikle demevi, safravi, sevdavi veya balgami mizaçlı olarak ayrılıyordu.
Demevi (Kan) Mizaç: HAVA
Demevi Mizaçlıların Özellikleri; Davranış ve psikolojik açıdan yansımaları:
1- Edebiyat ve müziğe ilgileri vardır.
2- Şairlik yeteneklerine sahiptirler.
3- Doğaya ilgileri vardır.
4- Aşk ve muhabbet ehlidirler.
5- Gözü yükseklerde, hırslı ve isteklidirler.
6- İleri görüşlüdürler.
7- Hayır ve maneviyat ehlidirler.
8- Güzel ahlaklı ve güler yüzlüdürler.
9- Cesur ve yüreklidirler.
10- Yüksek riske sahiptirler. (riske eğilimlidirler)
11- Yüksek derecede özgüvenleri vardır.
12- Cömerttirler.
13- Çeşitlilik ve yenilik eğilimlidirler, tekrarlanan işlere ilgileri yoktur.
14- Genellikle düzensizdirler.
15- Özgeci, fedakar ve başkalarını düşünürler.
16- Yaz aylarında genellikle kendilerini iyi hissetmez ve halleri iyi olmaz.
17- Zeki ve yüksek hafızaya sahiptirler.
18- Cinsel arzuya ve yeteneğine sahiptirler.
19- Çevik ve enerji doludurlar.
20- Anlık mutsuzluk ve şekavet’e münasiptirler.
21-Ağız tadı tadımsıdır.
22-Gövdesinde sivilceler çıkar.
23-Tedaviye kolay cevap verir.
2- Şairlik yeteneklerine sahiptirler.
3- Doğaya ilgileri vardır.
4- Aşk ve muhabbet ehlidirler.
5- Gözü yükseklerde, hırslı ve isteklidirler.
6- İleri görüşlüdürler.
7- Hayır ve maneviyat ehlidirler.
8- Güzel ahlaklı ve güler yüzlüdürler.
9- Cesur ve yüreklidirler.
10- Yüksek riske sahiptirler. (riske eğilimlidirler)
11- Yüksek derecede özgüvenleri vardır.
12- Cömerttirler.
13- Çeşitlilik ve yenilik eğilimlidirler, tekrarlanan işlere ilgileri yoktur.
14- Genellikle düzensizdirler.
15- Özgeci, fedakar ve başkalarını düşünürler.
16- Yaz aylarında genellikle kendilerini iyi hissetmez ve halleri iyi olmaz.
17- Zeki ve yüksek hafızaya sahiptirler.
18- Cinsel arzuya ve yeteneğine sahiptirler.
19- Çevik ve enerji doludurlar.
20- Anlık mutsuzluk ve şekavet’e münasiptirler.
21-Ağız tadı tadımsıdır.
22-Gövdesinde sivilceler çıkar.
23-Tedaviye kolay cevap verir.
24-Kasları geniş ve sıkı olurlar.
25-Bedenleri genelde düz olur.
26-Uzun boyludurlar.
27-Burunları ve çeneleri büyük olur.
28-Tırnakları biraz kırmızı olur.
29-Kanamaları az olur.
30-Ciltleri buğday renkli ve kırmızı olur.
31-Buluğ çağında suretleri değişir.
32-Saçları çabuk uzar.
33-Saçları saf, nemli ve siyah olur.
34-Çabuk evlenirler.
35-Damarları çok belli olur.
36-Kolesterol ve tansiyon problemi bu grupta olanlarda çok olur.
38-Soğuk içecekler içmeyi çok severler.
39-Çok yemek yerler.
40-Hazmı iyi olur ve ağızları kokmazlar.
41-Çok horlarlar.
42-İdrar ve gaitaları çok kokmazlar.
43-Tatlıyı çok severler.
44-Zihinleri açık olurlar. Bu yüzden hayalleri çok olur.
45-Sohbetleri çok ve neşeli olur.
46-Bu grupta olanlar liderlik özellikleri taşırlar.
47-Çok okurlar. Büyük işlere adaydırlar.
48-Yorgunluk hissetmezler.
49-Sinirlenince çok fena olurlar.
50-Demeviler çok âşık olurlar.
51-Kaşlarını çatarlar.
52-Kalplerinden ağlarlar.
53-Hep hareketli olurlar.
54-Sürekli değişiklikleri severler.
55-Çok hasta olmazlar.
56-Çok uyurlar.
57-Hazır cevap olurlar.
25-Bedenleri genelde düz olur.
26-Uzun boyludurlar.
27-Burunları ve çeneleri büyük olur.
28-Tırnakları biraz kırmızı olur.
29-Kanamaları az olur.
30-Ciltleri buğday renkli ve kırmızı olur.
31-Buluğ çağında suretleri değişir.
32-Saçları çabuk uzar.
33-Saçları saf, nemli ve siyah olur.
34-Çabuk evlenirler.
35-Damarları çok belli olur.
36-Kolesterol ve tansiyon problemi bu grupta olanlarda çok olur.
38-Soğuk içecekler içmeyi çok severler.
39-Çok yemek yerler.
40-Hazmı iyi olur ve ağızları kokmazlar.
41-Çok horlarlar.
42-İdrar ve gaitaları çok kokmazlar.
43-Tatlıyı çok severler.
44-Zihinleri açık olurlar. Bu yüzden hayalleri çok olur.
45-Sohbetleri çok ve neşeli olur.
46-Bu grupta olanlar liderlik özellikleri taşırlar.
47-Çok okurlar. Büyük işlere adaydırlar.
48-Yorgunluk hissetmezler.
49-Sinirlenince çok fena olurlar.
50-Demeviler çok âşık olurlar.
51-Kaşlarını çatarlar.
52-Kalplerinden ağlarlar.
53-Hep hareketli olurlar.
54-Sürekli değişiklikleri severler.
55-Çok hasta olmazlar.
56-Çok uyurlar.
57-Hazır cevap olurlar.
Demevi Mizaçların Deri ve Cilt Belirtileri
Yumuşak, nemli ve sıcak derileri vardır. Deri üzerinde büyük ve geniş gözeneklere sahiptirler ki bunun belirtisi iyi bir şekilde terlemeleridir. Ellerindeki damarlar açık ve belirgindir. Deri rengi buğday tenli (esmerimsi) veya pembemsidir. (gül rengine yakın) gözdeki beyaz kısım kırmızıya çalar. Gözbebeği kestaneye çalan koyu ve siyahtır. Saçı, sık ve esnektir. Saç rengi: siyah, koyu, açık ve genellikle sıktır.
Ağız tadı, sabahları tatlı olur. Ağızları az nemli ve az susuzdurlar. İştahları çok ve iyidir. Yemeklerin sindirim ve hazmedilmesi yüksek ve mide şişkinliğine maruz kalmazlar. Kabızlıkları olmaz. Tatlıya meyilleri çok, tuzluya ise oldukça azdır. Turşuya istekleri azdır. Kötü ağız kokusu ve kötü dışkı kokuları yoktur. Karınlarından kar kur sesleri gelmez. Soğuğa temayülleri yoktur, ancak sıcağa da istekleri azdır.
Demevi mizaçlar, beden hararetleri normale dönmesi için serin ve soğuk yiyecekler tüketmelidir. Nar, erik, salatalık ve sarıçalı suyu, yoğurt türü şeyler tüketmelidirler.
Demevi mizaçlar eğer tatlı ve şekerli yiyeceklerin yanında soğuk gıda ve yiyecekler tüketmezlerse bedende kaşıntı, sivilce, sıcak basmalar, huzursuzluk, ürtiker, kurdeşen, döküntü, isilik, yanmalı idrara çıkma, mide ekşimesi ve ağız aftı gibi şeylere maruz kalırlar.
Çoğunlukla demevi mizaçların hastalıkları sıcaklık ve nemin artmasıyla oluşur. Yani genel olarak vücuttaki kanın artmasıyla ortaya çıkmaktadır. Burada en önemli ilaç ve derman hacamattır. Çünkü sıcak ve nemli kana sahiptirler. Demevi mizaçlar için münasip rejim yemekleri soğuk ve kuru rejim yemekleridir. Soğuk ve kuru mizaca sahip olan mercimek gibi.
Demevi mizaçlılar hava, sıcaklık ve nemli olduklarından hücrelere besin ve oksijen ulaştırılması gerekmektedir. Eğer çok olursa ağzın tadı çoğalır –kafa ağırlaşır, uyuklar, duyular dikkatsizleşir, ağız suyu artar- dili nar salçası veya sarıçalı yemiş gibi kırmızı olur. Beden kaşınmaya, yağ bezeleri, sivilce ve içinde irin bulunan küçük deri kabarcıkları daha çok boyun ve kürek kemiği arasında çıkmaya başlar. Damaktan kan gelir, huzursuz ve tedirgin olur.
Sebep: haddinden fazla çok yemek kanı çoğaltır.
İlacı: Arpa, yemeklerden önce zeytin yağlı ve limonlu salata, yeşillik ve meyve tüketmek.
Demevi Mizaçlar İçin Zararlı Yemekler
Kızartmalar, yağlılar, pastane ürünleri ve suni tatlılar, çok yemek, acılı baharatlar, tuzlu yiyecekler, turşu çeşitleri (lahana, salatalık…) çok et, tere yağı ve kaymak, çok yemek, patlıcan, nişastalı yiyecekler, buzlu su, ayran, kola, yumurta, yemek arasında veya hemen sonrası sıvı içecekler, hurma, kuru tut, kuru üzüm, sos, salça, sirke, sarımsak, çay, kahve, neskafe, yoğurt, fast food türü yiyecekler.
Demevi Mizaçlara Faydalı Yiyecekler
Yemeklerden yarım saat önce ve iki buçuk saat sonra günde altı bardak serin su içmek, sarıçalı, marul, salatalık, meyve, özellikle kabuklu elma ve çekirdekleri, nar, yeşillik, arpa çorbası, taze limon, yemek öncesi salata, zeytin yağı, hububat (buğday, maş ve mercimek gibi) az miktarda bal, ham yiyecekler (meyve ve sebze), tut çeşitleri özellikle böğürtlen, kabak kompostosu, kanın doğal ve normal durumuna çabucak gelmesine sebep olan sarıçalı suyundan iki veya üç su bardağı içmek, az yemek, sadece kalorisi az olan yiyecekler tüketmek (haşlanmış ve buharda pişmiş sebzeler gibi) demevi mizaçlara ayrıca egzersiz ve spor tavsiye edilir.
***
Safravi Mizaç: ATEŞ
Safravi Mizaçlıların Özellikleri; Davranış ve psikolojik açıdan yansımaları:
1- Edebiyat ve matematiğe ilgileri vardır.
2- Şiddete eğilimli ve kötü huyludurlar.
3- Sonbahar ve Yaz mevsimini severler.
4- Bazen iradeli bazen de gevşektirler.
5- Bazen çok, bazen de az enerjilidirler.
6- Geçici manevi yeteneklere sahiptirler.
7- Sinirli, dikkatli ve kararsızdırlar.
8- Agresiftirler.
9- Huzursuz ve gönülsüzdürler.
10- Bazen başkalarının incinmesine ve dargınlığına sebep olurlar.
11- Bazı yönlerde kesin ve nettirler.
12- İlkelerine bağlı, düzenli ve hassastırlar.
13- Geleceği gören ve bazen de hayalperest olurlar. Karar almada dakiktirler.
14- Hazırcevap ve zekidirler.
15- Bazen cömerttirler.
16- Cinsel arzusu yüksek, cinsel güçleri ise değişkendir.
17- Çok konuşkandırlar.
18- Bazen cesur, bazen de sakindirler.
19- Bazen aşık, bazen de serbesttirler.
20- Hızlı, çevik ve enerjiktirler.
21-Ağız tadı acıdır ve susuzluk hissi fazladır.
22-Kolay hastalanmayan fakat hastalandığında tedaviye geç cevap veren bir özelliğe sahiptir.
2- Şiddete eğilimli ve kötü huyludurlar.
3- Sonbahar ve Yaz mevsimini severler.
4- Bazen iradeli bazen de gevşektirler.
5- Bazen çok, bazen de az enerjilidirler.
6- Geçici manevi yeteneklere sahiptirler.
7- Sinirli, dikkatli ve kararsızdırlar.
8- Agresiftirler.
9- Huzursuz ve gönülsüzdürler.
10- Bazen başkalarının incinmesine ve dargınlığına sebep olurlar.
11- Bazı yönlerde kesin ve nettirler.
12- İlkelerine bağlı, düzenli ve hassastırlar.
13- Geleceği gören ve bazen de hayalperest olurlar. Karar almada dakiktirler.
14- Hazırcevap ve zekidirler.
15- Bazen cömerttirler.
16- Cinsel arzusu yüksek, cinsel güçleri ise değişkendir.
17- Çok konuşkandırlar.
18- Bazen cesur, bazen de sakindirler.
19- Bazen aşık, bazen de serbesttirler.
20- Hızlı, çevik ve enerjiktirler.
21-Ağız tadı acıdır ve susuzluk hissi fazladır.
22-Kolay hastalanmayan fakat hastalandığında tedaviye geç cevap veren bir özelliğe sahiptir.
23-Dış görüntüleri zayıf olur.
24-Ayak bilekleri ince olur.
25-Boyları uzun olur.
26-Saçları nemli olur.
27-Kalça ve belleri kalın olur.
28-Erkeklerin sırtları kıllı olur.
29-Erkeklerde genellikle kellik görülür, saçları önünden dökülür.
30-Genelde saçlar koyu ve dalgalıdır.
31-Ciltleri sarı ve kurudur.
32-Genellikle alnı ve burnu sivilceli olur.
33-Sık sık tuvalete giderler.
34-Damarları çabuk belli olur.
35-Sinirlenince yüzleri sararır, boyun damarları atar, renkleri çabuk değişir, elleri titrer.
36-Ciltleri kepeklenir.
37-Ayaklarının altında deri soyulması görülür.
38-Egzama olurlar.
39-Hafızaları kuvvetli olur.
40-Sıcakları sevmezler.
41-Kulakları ve gözleri çok çabuk algılar.
42-Hırçın olurlar.
43-Burunları büyük olur.
44-İştahları az olur.
45-Erkeklerinde kısırlık oranı daha yüksektir.
46-Kadınlar çok sıcak olurlar.
47-Sonbaharda daha iyi olurlar.
48-Tansiyon ve kolesterol problemleri daha çok olur.
49-Safraları artınca karaciğerde yağlanma olur.
50-Soğuk su içmeyi severler.
51-Tırnakları kırılır.
52-Uyuması az olur, çabuk uyanırlar.
53-Hamile kadınların bedenleri zayıf olur ve halsiz olurlar.
54-Bu grupta olanların bağırsakları çok çalışmaz. Safra keselerinde taş oluşur.
24-Ayak bilekleri ince olur.
25-Boyları uzun olur.
26-Saçları nemli olur.
27-Kalça ve belleri kalın olur.
28-Erkeklerin sırtları kıllı olur.
29-Erkeklerde genellikle kellik görülür, saçları önünden dökülür.
30-Genelde saçlar koyu ve dalgalıdır.
31-Ciltleri sarı ve kurudur.
32-Genellikle alnı ve burnu sivilceli olur.
33-Sık sık tuvalete giderler.
34-Damarları çabuk belli olur.
35-Sinirlenince yüzleri sararır, boyun damarları atar, renkleri çabuk değişir, elleri titrer.
36-Ciltleri kepeklenir.
37-Ayaklarının altında deri soyulması görülür.
38-Egzama olurlar.
39-Hafızaları kuvvetli olur.
40-Sıcakları sevmezler.
41-Kulakları ve gözleri çok çabuk algılar.
42-Hırçın olurlar.
43-Burunları büyük olur.
44-İştahları az olur.
45-Erkeklerinde kısırlık oranı daha yüksektir.
46-Kadınlar çok sıcak olurlar.
47-Sonbaharda daha iyi olurlar.
48-Tansiyon ve kolesterol problemleri daha çok olur.
49-Safraları artınca karaciğerde yağlanma olur.
50-Soğuk su içmeyi severler.
51-Tırnakları kırılır.
52-Uyuması az olur, çabuk uyanırlar.
53-Hamile kadınların bedenleri zayıf olur ve halsiz olurlar.
54-Bu grupta olanların bağırsakları çok çalışmaz. Safra keselerinde taş oluşur.
Safravi mizaçların Deri ve Cilt Belirtileri:
Derileri kuru ve nemsizdir. Deri üzerinde büyük ve geniş gözeneklere sahiptirler. Ellerindeki damarlar bazen açık ve bazen de gizlidir. Deri rengi sarıya çalar. Gözün beyazı, beyazdır ama sarıya çalmaktadır. Gözbebeği kestaneye çalmakta ve eladır. Saçı, kuru, kalın ve belirgindir. Saç rengi, siyah ve hurma rengindedir. Safravi mizaçların genellikle saçları az olur.
Safravi Mizaçların Eğilim Belirtileri:
Sabahları ağızları acı olur. Genellikle ağızları kuru ve susuz olur. Safraviler az iştahlı olurlar. Yemeklerin sindirim ve hazmedilme derecesi yüksektir. Mide şişkinliği yoktur. Tatlı ve tuzluya eğilimleri olmaz. Genellikle turşuya meyillidirler. Kötü ağız ve dışkı kokusu yoktur. karınlarından kar kur sesi gelmez. Soğuğa eğilimli olurlar, sıcaktan kaçarlar.
Safravi mizaçlar için münasip rejim yemekleri, soğuk ve nemli yiyeceklerdir. Bu yiyeceklere örnek sirkeli salata çeşitleri, bitkisel yağlar.
Safravi mizaçlarda, genellikle hacamattan kaynaklanan mizaç düzelmesi ve ayarlanması görülmektedir. Renk ve yüzü öncekine oranla daha açık olur. Hacamatla iştahları artar ve hacamatın tekrarlanmasıyla yağlanarak şişmanlarlar. Safravi mizaçlar için uygun yiyecekler soğuk ve nemli olan maruldur. Safranın defedilmesi için faydalıdır. Balık, yoğurt ve genel olarak süt ürünleri, domates, narenciye, arpa suyu, ekşi mayhoş içecekler, limon suyu gibi yiyecekler faydalı ve gereklidir.
1- Yemeklerin yanında limon suyu kullanmalılar.
2- Nar eşlisi yemekte iyi olur.
3- Her Cuma aç karnına bir nar yerlerse kalbi güçlendirir.
4- Karpuz yemeleri tavsiye olunur.
5- Yağlı yemeklerden kaçınılmalıdır. Özellikle kızartma yememelidirler.
6-Susam ve zeytinyağı kullanılmalıdır.
7-Hacamat yapmak iyi olur.
8- Sülük atmak iyi olur.
9-Zencefil şerbeti tavsiye olunur.
10-İki kaşık bal, iki kaşık nane suyu, iki kaşık sirke ve bir bardak su karıştırıp içmeleri tavsiye olunur.
2- Nar eşlisi yemekte iyi olur.
3- Her Cuma aç karnına bir nar yerlerse kalbi güçlendirir.
4- Karpuz yemeleri tavsiye olunur.
5- Yağlı yemeklerden kaçınılmalıdır. Özellikle kızartma yememelidirler.
6-Susam ve zeytinyağı kullanılmalıdır.
7-Hacamat yapmak iyi olur.
8- Sülük atmak iyi olur.
9-Zencefil şerbeti tavsiye olunur.
10-İki kaşık bal, iki kaşık nane suyu, iki kaşık sirke ve bir bardak su karıştırıp içmeleri tavsiye olunur.
***
Balgami Mizaç: SU
Balgami Mizaçlıların Özellikleri; Davranış ve psikolojik açıdan yansımaları:
1- Rasyonel, akılcı ilimlere ve matematiğe eğilimlidirler.
2- Hesaplayıcı ve ihtiyatlıdırlar.
3- Akıllı ve mantıklıdırlar.
4- Temkinli, ihtiyatlı ve bazen de korkak olurlar.
5- Ticarete yatkındırlar.
6- Pasif, münzevi, izole ve yavaş hareketlidirler.
7- Retrospektif ve geriye dönüktürler.
8- Narin, ince düşünceli ve hassastırlar.
9- Düzenli ve dakiktirler.
10- Depresyona münasip yapıdadırlar.
11- Riske münasip yapıda değildirler.
12- Uyumlu ve iradesizdirler.
13- İçe dönük (kapanık) ve menfi düşüncelidirler.
14- Muhabbet ve sevgiye ihtiyaç duyarlar.
15- Kinci ve hınçlıdırlar.
16- Unutkan ve zihin darlığı vardır.
17- Bir şeyi öğrenmeğe isteksizlikleri vardır.
18- Cinsel arzu ve güçleri oldukça azdır.
19- Bir çok konuda rahat, kaygısız ve tasasızdırlar.
2- Hesaplayıcı ve ihtiyatlıdırlar.
3- Akıllı ve mantıklıdırlar.
4- Temkinli, ihtiyatlı ve bazen de korkak olurlar.
5- Ticarete yatkındırlar.
6- Pasif, münzevi, izole ve yavaş hareketlidirler.
7- Retrospektif ve geriye dönüktürler.
8- Narin, ince düşünceli ve hassastırlar.
9- Düzenli ve dakiktirler.
10- Depresyona münasip yapıdadırlar.
11- Riske münasip yapıda değildirler.
12- Uyumlu ve iradesizdirler.
13- İçe dönük (kapanık) ve menfi düşüncelidirler.
14- Muhabbet ve sevgiye ihtiyaç duyarlar.
15- Kinci ve hınçlıdırlar.
16- Unutkan ve zihin darlığı vardır.
17- Bir şeyi öğrenmeğe isteksizlikleri vardır.
18- Cinsel arzu ve güçleri oldukça azdır.
19- Bir çok konuda rahat, kaygısız ve tasasızdırlar.
20-Bu grupta olanlar genelde anne ve babaya çekerler.
21-Saçları saf olur. Az saçlı doğarlar. Bazen saçsız doğarlar.
22-Bedenleri yumuşak olur.
23-Ciltleri güzel olur.
24-Gözleri büyük olur
25-Genelde renkli gözlü olurlar.
26-Burunları büyük olmaz.
27-Ağızları ince olur.
28-Uyudukları zaman ağızlarından köpük çıkar.
29-Gözlerinden su akar, bedenleri çok nemli olur.
30-Çok kaşıntısı olur.
31-Rahimlerinde çok akıntısı olur.
32-Eşleri sıcak olursa erkek çocukları çok olur.
33-Sohbetleri çok olur. Çok konuşurlar.
34-Yemekleri az hazmederler.
35-Mideleri çok gazlı olur.
36-Genelde salata ve yoğurt yerler.
37-Ağızları kokar.
38-Çok çabuk saçları ağarırlar.
39-Çok çabuk acıkırlar.
40-Çok çabuk yorulurlar.
41-Çok terlerler.
42-Çok uyurlar.
43-Çok çabuk uykuları kaçar.
44-Çok sabırlı olurlar.
45-Bu gruptan olanların itaati iyi olur.
46-Çok unutkan olurlar.
47-Hızlı anlamazlar. Tekrara ihtiyaç duyarlar.
48-Sayısal yönleri kuvvetli olurlar.
49-Bu grupta olanlar, nemli olursa hafızası iyi olur.
50-Mideleri soğuk olursa tatlıları çok severler.
51-Hanımlarda çok kanamaları olur.
52-Yumurtalıklarda çok kist olur
53-Bu grupta olanlarda troid hormonu az olur.
54-Böbrek taşı çok olur.
55-Romatizma çok görülür.
56-Elleri ve ayakları çok şişerler.
57-Ayak dikenleri çok görülür.
58-Az duyarlar.
59-Az su içerler.
60-Genelde parmaklarda ve ayak dokularında şişme olur.
21-Saçları saf olur. Az saçlı doğarlar. Bazen saçsız doğarlar.
22-Bedenleri yumuşak olur.
23-Ciltleri güzel olur.
24-Gözleri büyük olur
25-Genelde renkli gözlü olurlar.
26-Burunları büyük olmaz.
27-Ağızları ince olur.
28-Uyudukları zaman ağızlarından köpük çıkar.
29-Gözlerinden su akar, bedenleri çok nemli olur.
30-Çok kaşıntısı olur.
31-Rahimlerinde çok akıntısı olur.
32-Eşleri sıcak olursa erkek çocukları çok olur.
33-Sohbetleri çok olur. Çok konuşurlar.
34-Yemekleri az hazmederler.
35-Mideleri çok gazlı olur.
36-Genelde salata ve yoğurt yerler.
37-Ağızları kokar.
38-Çok çabuk saçları ağarırlar.
39-Çok çabuk acıkırlar.
40-Çok çabuk yorulurlar.
41-Çok terlerler.
42-Çok uyurlar.
43-Çok çabuk uykuları kaçar.
44-Çok sabırlı olurlar.
45-Bu gruptan olanların itaati iyi olur.
46-Çok unutkan olurlar.
47-Hızlı anlamazlar. Tekrara ihtiyaç duyarlar.
48-Sayısal yönleri kuvvetli olurlar.
49-Bu grupta olanlar, nemli olursa hafızası iyi olur.
50-Mideleri soğuk olursa tatlıları çok severler.
51-Hanımlarda çok kanamaları olur.
52-Yumurtalıklarda çok kist olur
53-Bu grupta olanlarda troid hormonu az olur.
54-Böbrek taşı çok olur.
55-Romatizma çok görülür.
56-Elleri ve ayakları çok şişerler.
57-Ayak dikenleri çok görülür.
58-Az duyarlar.
59-Az su içerler.
60-Genelde parmaklarda ve ayak dokularında şişme olur.
Balgami Mizaçların Deri ve Cilt Belirtileri:
Deri ve ciltleri yumuşak ve nemlidir. Genellikle soğukturlar. Deri ve ciltleri ince gözenekli, az terlerler, ellerindeki damarlar gizlidir. Deri ve cilt renkleri beyazdır. Göz renklerinin beyazı beyaz ve uyuşuk. Gözbebekleri ise genellikle açık, renkli ve mavidir. Saçları ince, yumuşak, yalın, açık kahve rengi, sarışın ve sarı renklidirler. Balgami mizaçlıların da saçları genellikle azdır. Avrupa insanı bu tarife çok yakındır.
Balgami Mizaçların Eğilim Belirtileri:
Ağızları tatsız, nemli ve çok suludur. İştahları çok ve oldukça fazla yerler. Yiyeceklerin sindirim ve hazmedilmesi zayıftır. Mideleri gaz yapar. Bazen kabızlık çekerler. Tatlı ve tuzlu şeylere eğilimleri fazladır. Turşuya meyilleri yoktur. karınlarından kar kur sesleri gelir. Soğuğa temayülleri yoktur. Onun yerine sıcağa oldukça meyillidirler.
Eğer balgam kafada fazlalaşırsa aptallık ve ahmaklık oluşturur. Sebebi ise başta soğukluğun artmasıdır. Hafızanın arttırılmasını sağlayan tüm ilaçlar sıcak besinlerden hazırlanmaktadır. Kafada soğukluk (elbette soğukluk ve kuruluk) zirveye çıkarsa Alzheimer hastalığı oluşur.
Eğer kanda balgam olmazsa teneffüs yapılamaz.
Balgami mizaçlar soğuk şeyleri tek başına tüketmemelidirler, sıcak yiyeceklerle birlikte tüketmelidirler.
Bitkisel yağlar, tere yağı, kola, pirinç, inek eti, sosis, salam türü ürünler balgamı arttırır. Dolayısıyla balgami mizaçlar bu tür yiyeceklerden sakınmalıdırlar.
1- Bu grupta olanlar soğuk oldukları için soğuk gruptan yiyecekler yememelidirler.
2- Sonbahar ve ilkbaharda soğan yememelidirler.
3- Yoğurt, peynir, süt ve ayran onların soğukluklarını daha da artırır.
4- Peynir yerlerse çörek otu, ceviz, kimyon ya da susamla beraber yiyebilirler.
5- Yoğurdu nane, kekikle yerlerse iyi olur.
6- Sütü bal, hurma, incir, dutla içmeleri daha iyi olur.
7- Boyunlarından hacamat olursa zararlı olur.
8- Çok gülmek, çok ağlamak bedeni daha da soğutur.
9- Kötü filmlere bakmak bunlar için doğru değildir.
10- Meyve sebze yemelidirler.
11- Bedeni zeytinyağı ile yağlamaları iyi olur.
12- Spor yapmalıdırlar.
13- Öğlen bir saat uyumaları iyi olur.
14- Sofrada çok çeşitli yemek yememelidirler.
15- Bu grupta olanlar kırk gün sabah aç karnına bal yerse çok iyi olur
16- Çörek otunu bal ile yerse tansiyon hastalarına faydalı olur.
17- Her gece üzerlik yemesi iyi olur.
18- Siyah zeytin yemeleri gerekir.
19- Bu grupta olanlar tarçına ağırlık vermelidirler.
20- Bu grupta olanlara bir kaşık bal, bir kaşık nane suyu ve yarım kaşık sirke bir bardak suya karıştırıp içmeleri iyi olur. Bedenlerini dengeler.
***
Sevdavi Mizaç: TOPRAK.
Sevdavi Mizaçlıların Özellikleri; Davranış ve psikolojik açıdan yansımaları:
1- Hesap ve teknik konularına ilgileri vardır.
2- Donuk ve dar görüşlüdürler.
3- Bahar ve Yaz aylarına ilgileri vardır.
4- Duyguları ve mantıkları zayıftır.
5- Vasat ve ihtiyatlıdırlar.
6- Az enerjili ve işleri yerine getirmede istimrarlıdırlar.
7- Az bir oranda maneviyata meyillidirler.
8- Huzursuz ve her zaman düşüncelidirler.
9- Takıntılı, saplantılı, endişeli, kararsız ve gönülsüzdürler.
10- Riske eğilimsizdirler.
11- İntikamcı ve kincidirler.
12- Meczup olmazlar.
13- Cinsel arzuları çok, ama cinsel güçleri azdır.
14- Düşünce ve hayalleri çoktur.
15- Kötümser, hassas ve endişelidirler.
16- Düzenlidirler.
17- İçine kapanıktırlar.
18- Cidal ve tartışma ehlidirler.
19- Kurnaz ve dikkatlidirler.
20- İnatçı ve dik başlıdırlar.
2- Donuk ve dar görüşlüdürler.
3- Bahar ve Yaz aylarına ilgileri vardır.
4- Duyguları ve mantıkları zayıftır.
5- Vasat ve ihtiyatlıdırlar.
6- Az enerjili ve işleri yerine getirmede istimrarlıdırlar.
7- Az bir oranda maneviyata meyillidirler.
8- Huzursuz ve her zaman düşüncelidirler.
9- Takıntılı, saplantılı, endişeli, kararsız ve gönülsüzdürler.
10- Riske eğilimsizdirler.
11- İntikamcı ve kincidirler.
12- Meczup olmazlar.
13- Cinsel arzuları çok, ama cinsel güçleri azdır.
14- Düşünce ve hayalleri çoktur.
15- Kötümser, hassas ve endişelidirler.
16- Düzenlidirler.
17- İçine kapanıktırlar.
18- Cidal ve tartışma ehlidirler.
19- Kurnaz ve dikkatlidirler.
20- İnatçı ve dik başlıdırlar.
21- Ağızları kuru olur.
22-Bedenleri zayıf olur.
23-Elleri ince ve uzun olur.
24-Bedenleri düz olur.
25-Genelde siyah ciltli olur.
26-Gözaltları siyah olur. Genetik olanlar bu gruptan olmayabilir.
27-Genellikle az uyurlar.
28-Derin uykuya dalamazlar. Bu yüzden uyumadık derler.
29-Bu grupta olanlarda kanser ve alaca hastalığı çok görülür.
30-Çok ders çalışırlar.
31-Sinir hastası çok olurlar.
32-Çok hesapçı olur.
33-Dostlukları çabuk olmaz.
34-Korkak olmazlar
35-Yöneticilik özellikleri taşırlar.
36-Çok az gülerler.
37-Çabuk kahrederler.
38-Çok kinci olurlar.
39-Cimri olurlar.
40-Çevrelerinde çok kişilerin olmasını istemezler.
41-Siyah rengi çok severler.
42-Çok dakik olurlar.
43-Ahlaklı gibi görünürler ama kendileri amel etmezler.
44-Suda hanımlar çok temiz olurlar.
45-Her şeyi kafalarına takarlar.
46-Korkunç rüyalar görürler.
47-Vesveseli olurlar.
48-Burunları uzun, elleri kuru ve uzun olur.
49-Çabuk koku alırlar.
50-Kulakları iyi duyarlar.
51-Çabuk doyarlar.
52-Ağızları tatsız olur.
53-Çabuk acıkırlar.
54-Çok kıllı olurlar.
55-Çok saçlı olurlar.
56-Bedenlerine çok kramp girer.
57-Erkek çocuklar sigara içmeye meyilli olurlar.
58-Çok ishal olurlar.
59-Çok az dostu olur. Severlerse asla bırakmazlar.
60-Çok çabuk saçları ağarır.
61-Kafaları kaşınır, saçları çabuk kırılır.
62-Gözünden alerjileri çok olur.
63-Tırnakları çabuk kırılır.
22-Bedenleri zayıf olur.
23-Elleri ince ve uzun olur.
24-Bedenleri düz olur.
25-Genelde siyah ciltli olur.
26-Gözaltları siyah olur. Genetik olanlar bu gruptan olmayabilir.
27-Genellikle az uyurlar.
28-Derin uykuya dalamazlar. Bu yüzden uyumadık derler.
29-Bu grupta olanlarda kanser ve alaca hastalığı çok görülür.
30-Çok ders çalışırlar.
31-Sinir hastası çok olurlar.
32-Çok hesapçı olur.
33-Dostlukları çabuk olmaz.
34-Korkak olmazlar
35-Yöneticilik özellikleri taşırlar.
36-Çok az gülerler.
37-Çabuk kahrederler.
38-Çok kinci olurlar.
39-Cimri olurlar.
40-Çevrelerinde çok kişilerin olmasını istemezler.
41-Siyah rengi çok severler.
42-Çok dakik olurlar.
43-Ahlaklı gibi görünürler ama kendileri amel etmezler.
44-Suda hanımlar çok temiz olurlar.
45-Her şeyi kafalarına takarlar.
46-Korkunç rüyalar görürler.
47-Vesveseli olurlar.
48-Burunları uzun, elleri kuru ve uzun olur.
49-Çabuk koku alırlar.
50-Kulakları iyi duyarlar.
51-Çabuk doyarlar.
52-Ağızları tatsız olur.
53-Çabuk acıkırlar.
54-Çok kıllı olurlar.
55-Çok saçlı olurlar.
56-Bedenlerine çok kramp girer.
57-Erkek çocuklar sigara içmeye meyilli olurlar.
58-Çok ishal olurlar.
59-Çok az dostu olur. Severlerse asla bırakmazlar.
60-Çok çabuk saçları ağarır.
61-Kafaları kaşınır, saçları çabuk kırılır.
62-Gözünden alerjileri çok olur.
63-Tırnakları çabuk kırılır.
Sevdavi Mizaçların Deri ve Cilt Belirtileri:
Kuru ve nemsiz deri ve ciltleri vardır. Deri üzerinde orta boy gözeneklere sahiptirler. Ellerindeki damarlar gizlidir. Deri rengi koyudur. Göz renginin beyazı, beyaz ve koyudur. Gözbebeği ela ve kahvedir. Saçları, kuru, kalın veya kıvırcıktır. Saç rengi, siyah mat ve buğdayımsıdır. Sevdavi mizaçlar da genellikle az saçlıdırlar.
Sevdavi Mizaçların Eğilim Belirtileri:
Sabahları ağız tatları tuzlu olur. Ağızları kuru ve az sulu olur. İştahları çok, ama az yerler. Yemeklerin sindirilmesi oldukça zayıftır. Mide şişkinliği oldukça fazladır. Kabızlık çekerler. Tuzlu ve tatlı şeylere eğilimlidirler. Turşuya meyilleri yoktur. Ağızları ve dışkıları kötü kokmaz. Karınlarından kar kur sesi gelir. Soğuğa eğilimleri olmaz, ama sıcağa eğilimleri vardır.
Sevdavi Mizaçlar İçin Münasip Rejim Yemekleri:
Sevdavi mizaçlar, soğuk ve kuru oldukları için soğuk ve kuru yiyeceklerden sakınmalıdırlar. Onun yerine bal gibi sıcak ve nemli besinler tüketmelidirler. Soğuk ve kuru besinler nem kaybına sebep olduğundan kabızlığın en önemli sebebidir.
Mevsimler arasında, sonbahar sevdavi mizaçlıların mevsimidir. Hacamat için en münasip ay da sevdaviler için sonbahar ayıdır.
Sağlık ve hijyen konularında tüy dökücülerin kullanılması sevdayı defeder. Elbette arsenik içerikli tüy dökücüler kullanılmalıdır. Bu kişiler için kepekli ekmek en uygun ekmektir.
Sevda’nın anlamı, siyah demektir. Sevda (sevdavi) mizaçlılar patlıcan ve mercimek gibi siyah şeylerin tüketiminden kaçınmalıdır, az tüketmelidirler. Sevda kemik üretimini sağlar. Başın zonklaması, sevdavi mizaçlıların baş ağrısıdır. Sese duyarlı olmak bedendeki sevdanın artışını göstermektedir ki başın zonklaması ve sese hassasiyetin çaresi kanın incelmesine sebep olan sirke tüketimi ile hacamat yapmaktır.
Buz, sevdayı arttırır, dolayısıyla tüm mizaçlar ondan sakınmalıdır. (su, direk olarak soğutulmamalıdır) İslami tıp kitaplarında şöyle bir ibaret bulunmaktadır: “Eğer tabip sevda mizaçlıları razı edebilmişse, hüner etmiştir.”
1- İlaç kullanımı çok olduğunda o kişinin beyni sovdavi olur.
2- Bu grupta olanların tedavileri zor olur.
3- Doğum yapan hanımlar yalnız bırakılmamalıdırlar.
4- Yemeklerin çok sıcak veya çok soğuk olması iyi değildir.
5- Yemeklere kimyon koymaları iyi olur.
6- Sıcak grubunda olan yiyeceklerden yemeleri gerekir.
7- Bilgisayar başında uzun oturanlar sovdaviliği olurlar.
8-Sürekli turşu yemek insanları sovdavi olmaya götürür.
9- Kelle- paça yemeleri iyi olur.
10- Çok yemek yeme kişiyi sovdavi yapar.
11-Ayakta yemek sovdavi olmaya iter.
12-Uzun süre tv. izlemek sovdavi artırır.
13- Alkol tüketmek kişiyi sovdavi yapar.
14-Hazır yemekler sovdavi artırır.
15-Spor yapmalıdırlar
16- Soğuk hacamat yapabilirler.
17-Düzenli yemek yemeliler.
18- Zikir ile ilgilenmeliler
19- Kepekli ekmek yemeliler
20- Bal yemeliler
21-Düdüklü tencerede pişen yemekleri yememelidirler.
22-Şu karışımı içmeleri tavsiye edilir:
İki yemek kaşığı sirke
İki yemek kaşığı bal
Bir bardak su, karıştırılıp 14 gün süreyle akşamları içmeleri tavsiye olunur.
23- Sovdavilılara nemli hava iyi gelir.
24-Vücutlarına ve kafalarındaki bıngıldak yerine acı badem yağı sürmeleri iyi olur.
25-Üzerlik yemeleri kemik ağrılarını azaltır.
26-Kuzu eti yemeleri tavsiye olunur.
***
Kan gâlib gelirse:
Çok uyku, gerinmek, esnemek gelir, kan alınması icap eden mahaller kaşınır, vücud ağırlaşır,ağızda acılık peydah olur. Vücutta sivilcelerin ve çıbanların çıkması, burun kanaması, çehre ve lisanın kızarması, rüyada kırmızı şeyler görülmesi, kan galebesi demektir.
Safra gâlib gelirse:
Ağızda acı bir lezzet peydah olur, susama hissi artar, uyku gelmez, iştahta zafiyet kesbeder. Çehre sararır. Rüyada sarı renkler görülür.
Balgamın galebesi:
Hazmın zafiyetine, vücudun ağırlaşmasına, çok uykuya, rüyada su, yağmur ve soğuk görmeye sebep olur. Vücud ısınmaz ve soğuk bulunur.
Sevda gâlib geldiği takdirde:
Kişi zayıf olup, iştahı kavi olur, uyku gelmez, sahsı fena fikirler istila eder. Kan siyahlaşır ve koyu olur.
Vücutta çok kıllar zuhur eder. Uykuda ölü ve korkulu şeyler, karanlıklar ve uçurumlar görülür.
Mecnunlarda, sevda galip addolunurdu. Kara sevda isminin çıkmasına sebep, bu nazariye olduğu zannolunur.
Çünkü Sevda’nın miktarı aklın muvazenetini(dengesini) gösterirdi.
***
Kendi tabiatımızla aynı özellikte olan besinleri değil tam zıttı özellikte olan besinleri tüketmemiz gerektiğine dikkat etmeliyiz. Örneğin; demevi sıcak ve ıslak yapıda olduğu için yoğurt, süt ve peynir gibi soğuk nitelikli gıdalarla bedenini dengelemelidir. Baharat gibi sıcak nitelikli besinlerden uzak durmalıdır. Safraviler sıcak ve kuru nitelikte olduğu için sirkeli salatalar, balık, domates, yoğurt gibi soğuk ve nemli gıdalarla beslenmelidir. Balgami mizaç ise ıslak ve soğuk yapıda olduğundan baharat ve tatlılarla bedenini ısıtarak dengelemesi gerekir. Sevdavi mizaçlar, soğuk ve kuru oldukları için soğuk ve kuru yiyeceklerden sakınmalıdırlar. Bal gibi sıcak ve nemli besinler tüketmelidirler. Patlıcan ve mercimek gibi siyah şeylerin tüketiminden kaçınmalıdır. Yani herkes kendi tabiatının tersi şekilde beslenmelidir. Kuru ve soğuk olanlar ıslak ve sıcak besinlerle, sıcak ve ıslak olanlar soğuk ve kuru gıdalarla gibi…
Ancak tam bu noktada şöyle sorular aklımıza gelebilir. O halde diğer besinleri hiç tüketemeyecek miyiz? Bu durum bizim sağlığımızı etkilemez mi? Vücudumuzda vitamin ve mineral eksikleri ortaya çıkmaz mı?
Aslında dikkat etmemiz gereken en önemli husus eğer sağlıklıysak kendi mizacımızla aynı özellikte olan besinlerden aşırıya kaçarak tüketmemektir. Çünkü aynı özellikteki yiyecekle sürekli beslenmeye devam ettiğimizde bizim mizacımıza ait hılt vücudumuzda artmaya başlayacak ve buda bize hastalık olarak geri dönecektir. Böyle bir durumda mizaca göre beslenmeyi tedavi amaçlı kullanmamız gerekmektedir.
Elbette her besinden tüketmeliyiz. Fakat bütün besinlerden bir denge içinde tüketilmelidir. Pe ki bunu nasıl yapacağız? Gelin bir örnekle açıklayalım: Çoğu kişinin bildiği günümüzde de hala devam etmekte olan geleneklerimiz vardır. Balıkla birlikte soğan ve roka-tere-yeşil soğan gibi yeşilliklerin tüketilmesi ya da balığın arkasına tatlı olarak helva yenmesi, yağlı yemekler ve et yemeklerinin mutlaka dengeleyecek sumak ve nar ekşisi gibi ekşili bir şeylerle servis edilmesi ya da kebapların yanına yoğurt getirilmesi gibi… Yani ne demek istiyorum burayı biraz daha açalım. Hangi mizaca sahip olduğumuz önemli olmaksızın soğuk tabiatlı olan balık yediğimizde yanında sıcak tabiatlı olan roka yeşil soğan yiyerek zıt dengeyi kurmuş ve vücudumuzdaki hılt miktarının artmasını önlemiş oluyoruz. Sıcak tabiatlı olan kebap yediğimizde beraberinde soğuk besinlerden sumak, nar ekşisi veya yoğurt tükettiğimizde de aynı dengeyi sağlıyoruz. Yani besinlerin özelliklerini az çok bilirsek birbirine zıt yiyecekleri kombinleyerek denge içinde tüketebiliriz.
Özetle; eğer mizaç özelliklerimiz bozulduysa yani vücudumuzda fiziksel ya da ruhsal sağlık problemlerimiz varsa besinleri kombinleyerek yemenin bizi tedavi etmeyeceğini bilmemiz gerekir. Bu durumda vücut dengesini yeniden kurana dek kendi tabiatımıza zıt besinlerle beslenerek öncelikle sağlığımızı ve doğal mizacımızı geri kazanmalıyız. Bu tedaviden sonra sıcak-soğuk tabiatlı besinleri kombinleyerek denge halinde tüketmeli; kazandığımız tabiatımızı ve sağlığımızı korumalıyız.
Derviş Hacamat 